Sztabka Złota

Kołyska Newtona to jedna z ulubionych zabawek wszelkiej maści dyrektorów i prezesów. Ten gadżet znakomicie prezentuje się na biurku oraz posiada właściwości uspokajające. Na sznurkach zawieszony jest 5 stykających się ze sobą stalowych kulek, które mogą wykonywać wahania tylko w jednej, wspólnej płaszczyźnie. Gdy jedna z nich zostanie odchylona i puszczona, jej uderzenie w pozostałe kulki spowoduje, że po przeciwnej stronie szeregu odskoczy tylko ostatnia kulka a pozostałe pozostaną nieruchome. Wychylenie odskakującej kulki będzie prawie takie samo jak pierwszej. Analogicznie, gdy podniesiemy i puścimy dwie kulki, z drugiego końca odskoczą również dwie kule. No ale co się stanie, gdy odchylimy 3 kulki? Jeśli chodzi o wyjaśnienie naukowe to wolimy zacytować Wikipedię: „Zderzenia kulek są prawie doskonale sprężyste. Przy takim zderzeniu zachowana jest energia kinetyczna zderzających się ciał. Z zasady zachowania energii i zasady zachowania pędu, przy założeniu, że masy obu ciał są takie same a pierwsza ciało się poruszało, podczas gdy drugie było nieruchome, wynika że po zderzeniu pierwsze ciało się zatrzymuje a drugie porusza się z taką prędkością jaką miało pierwsze ciało. W ten sposób pęd przekazywany jest kolejnym kulkom, które przekazują go następnej zanim zaczną się poruszać. Dopiero ostatnia kulka, nie mogąc przekazać pędu dalej, sama zaczyna się poruszać. Proces przekazywania pędu przebiega bardzo szybko, niezauważalnie dla obserwatora. Dla stalowych kulek prędkość przekazu pędu równa jest prędkości podłużnej fali mechanicznej w stali, czyli około 6 km/s.”